Zoevend over rode wegen langs bananenplantages en koffievelden bereik ik het zoveelste kleine dorp, waar het leven langzaam opstart: de zwart geblakerde theepotten pruttelen op het vuur. Brommertaxi’s tuffen rond op zoek naar het eerste ritje van de dag en vanuit de plaatselijke basisschool klinkt gezang. Oeganda is geen modelland: armoede, corruptie en conservatisme drukken helaas nog altijd hun stempel op de voorzichtig opkrabbelende staat. Toch kunnen we ook veel van de Oegandezen leren: saamhorigheid, ritmegevoel, relativeringsvermogen, soms de teugels laten vieren. Fietsen in Oeganda biedt perspectief én een onvergetelijke reiservaring.

Oeganda is een complex land. Elke beschrijving die ik hier geef, zal op bepaalde vlakken niet accuraat zijn of gedateerd vanaf het moment van schrijven. En juist dát, is de charme van Oeganda. Iedere dag is een unieke ervaring, een ontdekkingstocht met rauwe randjes en vooral mooie ontmoetingen met mens, dier en natuur.

De kunst van het vragen

Tijdens het uitzetten van de fietsreis Oeganda voor AWOL merkte ik dat je als fietser écht alles ziet. Waar je als doorsnee toerist vooral in nationale parken en op andere toeristische plaatsen komt, beleef je tijdens het fietsen in Oeganda het dagelijks leven op het platteland met al haar (on)volmaaktheden. Door slow travel geniet je van eindeloos fietsen over theeplantages en grappige gesprekken met verbaasde dorpsbewoners (“Waarom zou je vrijwillig op de fiets stappen én dan ook nog als vrouw? Vindt je vader dat wel goed, je man…? En waarom kiezen wij Europeanen ervoor onze gezinnen klein te houden en pas op latere leeftijd te trouwen? Waarom kunnen ‘wij’ naar Oeganda reizen en kunnen ‘zij’ geen visum krijgen voor Europa? Hoe komt het dat sommige blanken niet gelovig zijn? Is het waar dat je in Nederland oude laptops bij het vuilnis vindt?”). Tijdens het fietsen spot je zonder moeite verschillende apensoorten, ijsvogels en hagedissen; proef je van tropische vruchten en streetfood, maar je ziet ook hoe groot het afvalprobleem is (want druk maken om het milieu doe je pas, nadat het eten voor je gezin is veiliggesteld).

Oeganda is ‘in your face’. Wees niet verbaasd als er een predikant met luidspreker midden op een kruispunt de Bijbel reciteert; Of een pick-up truck met enorme speakers door een klein dorp rijdt om de volgende politieke rally aan te kondigen en jou, ‘een mzungu’ ook nog even gedag zegt door de microfoon. De meeste mensen spreken goed Engels en dat nodigt uit tot conversatie. Meestal leuk, soms ongemakkelijk wanneer de strenge anti-homowetgeving, de missie of het asielbeleid in Europa ter sprake komt. Het zit niet zo in onze aard als Nederlanders, maar meestal is het op zulke momenten goed jezelf een beetje op de vlakte te houden (zeker als je elkaar niet goed kent).

Lachen als medicijn

Oeganda is een land van emotie: grote handbewegingen tijdens het praten, geluidjes om je verbazing, afgunst of enthousiasme te laten horen (eeeeeeeeh, klikken met de tong, aiaiaiaiai) en enorme ceremonies bij huwelijken en uitvaarten met uitvoerige toespraken, gehuil, gejoel en dansen. Toch kun je in het dagelijks leven het beste blijven glimlachen: wanneer je voor de vierde keer moet afdingen voor een tros bananen, wanneer je weet dat de kamerprijs twee keer zo hoog is als op de website, het minibusje na twee uur nog steeds op dezelfde plek staat of je als ontbijt een groot bord friet krijg, want ‘hé, jij gaat toch fietsen?’ Afdingen is in Oeganda een spel en de meeste mensen kunnen zich niet druk maken om een laag service niveau of de serveerster die al een kwartier onafgebroken op haar smartphone kijkt. Er zijn simpelweg grotere problemen. Soms irritant als de uren voorbij glijden, maar ook een kans om te onthaasten en te onthouden: ‘We zijn allemaal maar mensen.’

Fietsen door de Parel van Afrika

Tijdens je fietsvakantie Oeganda kom je langs veel trekpleisters, maar ben je zonder twijfel ook zelf een bezienswaardigheid. Zo was de lokale politie alvast gebeld dat er een ‘mzungu op een fiets’ langs ‘hun’ roadblock zou komen en vroeg het hotelpersoneel regelmatig om een selfie voor op Instagram. Mensen gebaren je te stoppen, roepen dat ze van je houden, bieden je thee aan en na enkele dagen vraag je automatisch honderd keer per uur aan mensen hoe het met ze gaat (want anders vraagt men, waarom je dat niet vraagt). Een tikkeltje vermoeiend als je uit het geïndividualiseerde Nederland komt, maar hé, je bent ook in een ander land 😊

Onderweg is er eigenlijk altijd wat te zien: van opvallende uithang- en reclameborden en vrachtwagens met slogans als ‘You only live once’ of ‘Inshallah we shall reach’ tot enthousiast mee rennende kinderen, tuintjes vol fruitbomen, bossen en meren. De fietssafari in Lake Mburo onder begeleiding van een ranger is een geweldige ervaring (zo dichtbij zebra’s en giraffes was ik in ieder geval nog nooit geweest!) en aan de rand van het park zijn prachtige lodges in alle prijscategorieën, waar je met gemak één of twee dagen kunt bijkomen van het eerste deel van je tocht.

Heb je de tijd? Dan zou ik zeker adviseren je fietsreis door Oeganda ruim te plannen. Als je alle etappes wilt fietsen, hoef je je bij een verblijf van vier of zelfs vijf weken absoluut niet te vervelen. Wat dacht je van een jeepsafari op zoek naar olifanten en boom klimmende leeuwen in Queen Elizabeth NP, een chimpansee trekking door Kibale NP of een paar dagen relaxen op de Ssese Islands, waar je vanuit Entebbe eenvoudig heen vaart? Bovendien gaan zaken in Oeganda altijd anders dan je gewend bent (zoals wel uit voorgaand reisverslag blijkt), dus is het heerlijk om zelf ook de teugels een beetje te laten vieren en spontaan een rustdag in te kunnen plannen of een etappe op te kunnen delen.

Je vindt hier meer informatie over onze fietsvakantie Oeganda, de zwaarte, het soort wegen en de bezienswaardigheden.